print

شماره 186 نشریه بصائر تحلیلی؛

 

بسم الله الرحمن الرحیم

 

طرح‌واره‌ تبیینی به مناسبت 13 آبان

ماهیت‌شناسی استکبار و چگونگی مقابله با آن

روز 13 آبان به عنوان یوم الله مبارزه با استکبار فرصت مهم و مغتنمی برای شناخت ماهیت استکبار و نظام سلطه است. اما 13 آبان 1402 به واسطه همزمانی با تلاش صهیونیسم و استکبار برای مواجهه با ملت مبارز فلسطین اهمیتی ویژه و جدی یافته است.

معناشناسی استکبار در گفتمان امام(ره):

  1. لغت استکبار کلیدواژه‌ای قرآنی است که در آیات زیادی تکرار شده است. برای مثال می‌فرماید: «فاستکبرتم»؛ شما استکبار و گردن‌کشی کردید. «کَذَّبُوا بِآیاتِنا وَ اسْتَکْبَرُوا عَنْها»؛ آیات ما را تکذیب کردند و از پذیرش آن تکبر ورزیدند.
  2.  امام با رجوع به ترمینولوژی قرآن کریم، مهم‌ترین صفت آمریکا و علت مخالفت خود با آمریکا را مستکبر بودن دولت آمریکا دانستند.
  3.  بر خلاف وضعیت امپریالیسم، استکبار دلالت بر وضعیتی «روانی-سیاسی» دارد، نه لزوماً اقتصادی-سیاسی که به‌موجب آن، مستکبر بر مخاطبین و مواجهین خود کبر و تکبر می‌ورزد و ایشان را «تحقیر» می‌کند.
  4. دلیل مخالفت امام با این وضعیت و اتخاذ دکترین استکبارستیزی، به این جهت بود که نتیجه‌ی رابطه‌ی استکباری، شکل‌گیری «تحقیر ملی و هویتی» در سطح یک کشور، وادادگی در برابر قدرت دشمن و تسلیم‌بودگی در برابر آن و در نهایت، عقب‌ماندگی است.
  5. نتیجه‌ی رابطه‌ی مستکبر و مستضعف، تحقیر، تسلیم و نهایتا عقب‌ماندگی یک کشور است. وضعیتی که در آن، «ما نمی‌توانیم» در جامعه‌ای نهادینه می‌شود. یعنی دقیقا همان کاری که به تعبیر رهبر معظم انقلاب، در دوران معاصر بر سر جامعه‌ی ایران آورده شد و ژن ما نمی‌توانیم به ملت در مقطعی تزریق شد.

خدمت نهضت امام(ره) به استکبارستیزی در منطقه:

  1. امام راحل(ره) و رهبر معظم انقلاب برای خارج‌کردن مفهوم استکبارستیزی از فضای انتزاعیِ صرف کوشیدند تا برای مفهوم استکبار در گستره محیط جهانی به‌صورت عینی و ملموس تعیین مصداق نمایند.
  2. از منظر گفتمان دینی و ملی ایشان، آمریکا بارزترین مصداق استکبار و سردمدار مستکبران در عصر حاضر قلمداد می‌شود: «اگر بخواهیم استکبار را درست ترجمه کنیم، امروز با دولت متجاوز و مستکبر و یاغی و گردنکش آمریکا تطبیق میکند. امروز عمده مستکبران عالم آنها هستند».
  3.  این مصداق یابی در زمانی بود که بسیاری از مسلمین با نظریاتی مانند توحید قبور، توحید قصور و ... دعوا و درگیری ملت‌های مسلمان را در جامعه مسلمین تعریف نموده و موجب نزاع درون خانوادگی مسلمین کرده بودند.
  4. خدمت بزرگ امامین انقلاب، تعریف یک واحد و مصداق بزرگ برای استکبار بود که علاوه بر مصداق یابی مانع از هدر رفت توان مبارزه مسلمین شد.

کارکردهای انقلاب اسلامی در مواجهه با استکبار:

  1. پرچمداری  مقابله با استکبار، استعمار و ظالمان و مستکبران
  2. مقابله با رژیم صهیونیستی و دفاع از فلسطین
  3. دفاع از مظلومان و جنبش‌های آزادی بخش در منطقه
  4. بیداری ملّت های مسلمان
  5.  وحدت جهان اسلام
  6.  تشکیل جبهه قوی در تقابل با سلطه آمریکا در منطقه غرب آسیا
  7. تغییر الگوی توزیع قدرت  در منطقه و عرصه بین الملل
  8. شکل گیری جبهه مقاومت و الگوسازی از آن

اهداف راهبردی آمریکایی ها در منطقه غرب آسیا:

  1. ساماندهی خاورمیانه جدید با هدف همسوسازی قدرت‌های مخالف با هژمون آمریکا
  2. در هم شکستن حلقه های جبهه مقاومت با حذف گروه‌های اصیل مقاومت مانند حزب الله در جهت تأمین امنیت رژیم صهیونیستی
  3. مقابله مستقیم با نفوذ روسیه و چین در منطقه
  4. تحول در اقمار منطقه ای با اصلاحات صوری و دموکراسی سفارشی و هدایت شده
  5. تضمین تداوم جریان انرژی با استفاده از تئوری آشوب مدیریت شده در منطقه.
  6. تلاش برای افزایش فشار به جمهوری اسلامی به عنوان محور اصلی و اصیل مقاومت در منطقه جهت تغییر رفتار و رویکرد اساسی و یا براندازی نظام اسلامی
  7. تلاش برای رسمیت دهی به اشغالگری فلسطین با تحمیل و تحقّق اهداف رژیم صهیونیستی .

اهداف آمریکایی ها در جنگ مقاومت فلسطین و رژیم صهیونیستی:

  1. حفظ امنیت رژیم صهیونیستی بخشی از تعهدات ایالات متحده آمریکا بوده و هست.
  2. تلاش برای دستیابی به دست برتر در منطقه و تقویت برتری کیفی رژیم صهیونیستی با توجه به فهم این موضوع که جنگ اخیر موجب بر هم زدن توازن وحشت و قدرت به نفع طرف پیروز خواهد گردید.
  3. تلاش برای کسب موافقت لابی های صهیونیستی با توجه به نفوذ لابی اسرائیلی در هر دو جناح سیاسی آمریکا و نزدیکی به انتخابات 2024.
  4. تلاش برای موازنه قوا با چین با توجه به رقابت ژئواسترتژیک ایالات متحده آمریکا و چین در منطقه.
  5. تلاش برای تضعیف و ئر نهایت انهدام محور مقاومت به عنوان رقیب راهبردی محور عبری_عربی_غربی.

چالش‌های مواجهه آمریکایی ها در جنگ مقاومت با رژیم صهیونیستی:

  1. کاهش توان بازدارندگی رژیم صهیونیستی با توجه به اهمیت ویژه این رژیم برای آمریکایی ها.
  2. چالش های داخلی رژیم صهیونیستی و شکاف موجود در بین شهرک نشینان اشغالی و مسئولین اجرایی رژیم.
  3. افزایش توان گروه های مقاومت در منطقه و قرار گرفتن این محور در برترین شرایط در موازنه قدرت.
  4. فشار افکار عمومی دنیا به آمریکا و رژیم صهیونیستی در مواجهه با وحشی‌گری صهیونیست ها.
  5. کاهش روزافزون توان آمریکایی ها در حل بحران های جهانی خصوصا با توجه بحران جنگ اوکراین.
  6. روندهای رو به افزایش قدرت آمریکا و ضعف در فیصله‌بخشی به تحولات و روندهای تهدیدکننده امنیت و منافع آمریکا در دنیا
  7. کاهش قدرت ائتلاف و اجماع‌سازی از قدرت‌ها برای مقابله با چالش‌های تهدیدساز به نام سازمان‌های جهانی و شورای امنیت همانند قضیه افغانستان و عراق
  8. تزلزل در پایه‌های اقتصادی و نگرانی از افول آقایی دلار در مبادلات تجاری و بازرگانی جهانی

چگونگی مواجهه با استکبار از نگاه قرآن:

درباره‌ی الگوی قرآنی مواجهه با استکبار، حداقل می‌توان به 10 شیوه و دستورالعمل قرآنی متقن و حکیمانه اشاره کرد:

 1. تلاش برای ایجاد بازدارندگی و آمادگي همه جانبه و توانمندي فكري و عملي داخلي : « وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُمْ وَ آخَرينَ مِنْ دُونِهِمْ لا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَيْ‏ءٍ في‏ سَبيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَ أَنْتُمْ لا تُظْلَمُونَ انفال 60»

2. فراهم کردن اسباب وحشت دشمنان و به هم ریختگی روحی، روانی و تمرکز فکری دشمنان: «.... كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوى‏ عَلى‏ سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغيظَ بِهِمُ الْكُفَّار فتح 29»، «.... وَ لا نَصَبٌ وَ لا مَخْمَصَةٌ في‏ سَبيلِ اللَّهِ وَ لا يَطَؤُنَ مَوْطِئاً يَغيظُ الْكُفَّارَ وَ لا يَنالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَيْلاً إِلاَّ كُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صالِحٌ إِنَّ اللَّهَ لا يُضيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنينَ توبه120»

3. اتخاذ مواضع انقلابی: «...وَ إِذا خَلَوْا عَضُّوا عَلَيْكُمُ الْأَنامِلَ مِنَ الْغَيْظِ قُلْ مُوتُوا بِغَيْظِكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ آل عمران119»

4. ممنوعیت پیوند و دوستی با کفار و دشمنان: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِين مائده 51»

5. ممنوعیت ترس از استکبار: «فَتَرَى الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يُسَارِعُونَ فِيهِمْ يَقُولُونَ نَخْشَى أَنْ تُصِيبَنَا دَائِرَةٌ مائده52 »

6. ممنوعیت خوش‌گمانی به استکبار: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِنْ دُونِكُمْ لَا يَأْلُونَكُمْ خَبَالًا وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآيَاتِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُونَ آل عمران 118 »

7. ممنوعیت تکیه بر مستکبرین و ظالمان: «وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِيَاءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ هود113 »

8. ثبات قدم و منفعل نشدن و نفوذناپذیری در برابر استکبار:«وَلَوْلَا أَنْ ثَبَّتْنَاكَ لَقَدْ كِدْتَ تَرْكَنُ إِلَيْهِمْ شَيْئًا قَلِيلًا» و اگر ما تو را ثابت قدم نمي‏ساختيم (و در پرتو مقام عصمت مصون از انحراف نبودي) نزديك بود كمي به آنها تمايل كني! «إِذًا لَأَذَقْنَاكَ ضِعْفَ الْحَيَاةِ وَضِعْفَ الْمَمَاتِ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ عَلَيْنَا نَصِيرًا» اسراء 74و 75 و اگر چنين مي‏كردي ما دو برابر مجازات (مشركان) در حيات دنيا، و دو برابر (مجازات آنها) را بعد از مرگ، به تو مي‏چشانيديم، سپس در برابر ما ياوري نمي‏يافتي!

9. فریب لبخند دشمن را نخوردن: «وَيَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنَّهُمْ لَمِنْكُمْ وَمَا هُمْ مِنْكُمْ وَلَكِنَّهُمْ قَوْمٌ يَفْرَقُونَ»  (توبه/ 56).

10. سرسختی نسبت به مستکبرین و  و خوش گمانی و مهربانی نسبت به مومنین: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ» فتح 29 محمد فرستاده خدا است و كساني كه با او هستند در برابر كفار سرسخت و شديد، و در ميان خود مهربانند.

وعده نهایی خداوند به ایستادگی در مقابل استکبار:

  1.  خداوند به مومنان وعده قطعی داده که در صورت ایستادگی و مقاومت در جبهه حق، آنان را مورد حمایت قرار داده و از سختی‌ها خارج و پیروزی حتمی را نصیب آنان گرداند، «إِنَّ اللَّهَ يُدافِعُ عَنِ الَّذينَ آمَنُوا» حج 38، «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً * إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً» شرح5 و6، « ... سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْراً» طلاق7، «وَ لَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزيزٌ» حج40، «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَ يُثَبِّتْ أَقْدامَكُمْ» محمد 7، «وَ كانَ حَقًّا عَلَيْنا نَصْرُ الْمُؤْمِنينَ» روم 47
  2.  اگر پایبندی به ایمان را با همه لوازمش از جمله جهاد و استقامت رعایت کنیم، حق سست شدن و هراسیدن در این میدان را نداریم؛ چرا که خدا با مومنان است و از آنان دفاع می‌کند، « وَ لا تَهِنُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ» آل عمران 139
  3. نباید از قلت عدد و کمی تعداد و محدودیت هم‌پیمانان، خوف داشت، چون‌ کسی که خدا با اوست پیروز است ولو آنکه همه دنیا مقابل او باشد، «... كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَليلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ وَ اللَّهُ مَعَ الصَّابِرينَ». بقره 249
  4. آیاتی که ذکر شد و بسیاری از آیات دیگر بخوبی نشان می‌دهد که مبانی اعتقادی و فکری مواضع حکیمانه و قاطع و انقلابی و بر حق  رهبر فرزانه انقلاب اسلامی حضرت امام‌خامنه‌ای(مدظله العالی) بر اساس مبانی کلام وحی و قرآن است و سزاوار است که خدا را بخاطر این نعمت بزرگ شاکر باشیم و با ولایت محوری کامل و مطلق حرکت در صراط مستقیم خویش را تضمین کنیم.

 

نشریه الکترونیک
روشن