تجربه انسان‌سازی موسسه آرمان ‌شهر مهدوی شیراز

asatid

تجربه انسان‌سازی موسسه آرمان ‌شهر مهدوی شیراز

غالب نهادسازی‌‌ها در سطح محلات حاشیه شهری بر اساس اخلاق انتفاعی است. این رویکرد، جامعه اسلامی را به سمت جامعه منفعت ‌محور سوق می‌ دهد. به منظور تغییر این رویکرد، آرمان ‌شهر مهدوی شیراز بر اساس مفهوم «منظومه فکری توحید من» در سال ۱۳۸۴ تشکیل شده است. هدف این موسسه ارائه یک راه‌ حل اساسی و کم‌ هزینه برای اصلاح همه ‌جانبه معضلات اجتماعی است.

به گزارش روابط عمومی و مرکز رسانه‌ای نهضت استادی بسیج (ناب)  جامعه اندیشکده‌ها در مقاله‌ای به پژوهش در تجربه انسان‌سازی موسسه آرمان‌شهر شیراز پرداخته است.

در این مقاله آمده است:

غالب نهادسازی‌‌ها در سطح محلات حاشیه شهری بر اساس اخلاق انتفاعی است. این رویکرد، جامعه اسلامی را به سمت جامعه منفعت ‌محور سوق می‌ دهد. به منظور تغییر این رویکرد، آرمان ‌شهر مهدوی شیراز بر اساس مفهوم «منظومه فکری توحید من» در سال ۱۳۸۴ تشکیل شده است. هدف این موسسه ارائه یک راه‌ حل اساسی و کم‌ هزینه برای اصلاح همه ‌جانبه معضلات اجتماعی است. تاکنون این موسسه توانسته است که به دستاوردهایی نظیر ایجاد تحول عمیق و سریع در زندگی انسان ‌ها، ایجاد آرامش درونی فردی، تقویت انسجام و همبستگی اجتماعی، جامعه سازی، حل مسائل محلات آسیب‌ زای شهری برسد. بررسی این تجربه، می‌ تواند در ایجاد نهادهایی بر مبنای توحید موثر باشد.

ضرورت و اهداف پژوهش

اگر اخلاق را بر سه قسم اخلاق انتفاعی، اخلاق قانونی و اخلاق فضیلت محور بدانیم، غالب رویکردهای نهادسازی در سطح محلات حاشیه شهری و یا جوامع محلی روستایی با رویکرد اخلاق انتفاعی صورت می ‌گیرد. سازمان ‌های بین‌ المللی نظیر سازمان ملل، این شکل از نهادسازی را ترویج می ‌کنند. نمونه به ‌سرعت در حال انتشار این‌گونه نهادها، صندوق ‌های اعتبارات خرد شهری و روستایی است که در ابتدا توسط نهادهای بین ‌المللی و در حال حاضر توسط نهادهای دولتی و حاکمیتی در حال ترویج است. مبنای شکل ‌گیری این صندوق ‌ها تامین منفعت جمعی از مسیر کنترل منفعت فردی است. این شکل از راه ‌اندازی نهادهای محلی آسیب ‌هایی نیز به همراه دارد و آن عدم توجه به فضیلت‌ های انسانی، مسلمانی و مومنانه است. این در حالی است که کنش و رفتاری که در صندوق ‌های قرض ‌الحسنه وجود دارد، این است که فرد برای رضای خدا و نه نفع فردی خود قرض می ‌دهد. آسیب ‌شناسی صندوق ‌های خرد اعتباری یک مثال است از آسیب‌ هایی که در نهادسازی غربی وجود دارد و آن این است که جامعه اسلامی را به سمت جامعه منفعت ‌محور سوق می‌ دهد. در این پژوهش، با القای رویکردی متفاوت در رابطه با مسئله توحید به‌عنوان انگاره ‌ای بنیادی، می‌توان به خروجی ‌های عینی در حوزه نهادسازی و جامعه ‌سازی فضیلت ‌محور دست ‌یافت.

روش ‌شناسی پژوهش

طرح پژوهش حاضر بر مبنای مورد پژوهی قرار دارد. در این طرح، هدف مورد پژوهی موسسه آرمان ‌شهر مهدوی شیراز و ابزارهای جمع‌ آوری داده شامل مصاحبه و مشاهده است. آرمان‌ شهر مهدوی (مرکز پژوهش ‌های کاربردی و آموزش‌ های ویژه توحیدمحور مجتمع فرهنگی مذهبی امام خامنه ‌ای در شیراز با مدیریت حجت ‌الاسلام سعید عبداللهی خوب که سال‌ ها تجربه اجرایی، فرهنگی و تحقیقاتی دارد. ساختار این موسسه به این صورت است که مدیریت و اعضای اصلی آرمان ‌شهر، بعد از کادرسازی و ایجاد تشکیلات منسجم و همفکر در آرمان ‌شهر مهدوی، کتاب ‌هایی را درزمینه نگاه توحیدی منتشر می ‌کنند. سازمان آموزش ‌های مهدوی با ۳۳ معاونت به فعالیت خود ادامه می ‌دهد. سپس وارد جامعه ‌سازی می ‌شوند، جامعه ‌ای را با ۱۴ کارگروه تشکیل می ‌دهند که حوزه‌ های آن با نگاه توحیدی تعریف می ‌شود.

تجربه آرمان ‌شهر مهدوی شیراز

آرمان ‌شهر مهدوی به دنبال ارائه یک راه‌ حل اساسی، کم ‌هزینه و زودبازده برای اصلاح و رفع سریع و همه ‌جانبه معضلات اجتماعی است. به این منظور، در پی آشنا کردن آحاد جامعه (مردم و مسئولین) با تفکر توحیدی و تقویت نگاه توحیدی در عرصه ‌های مختلف زندگی آنان و یافتن مصادیق شرک و مبارزه با آن ‌ها هستند. منظومه فکری توحید من، افراد و جوامع را متوجه ضرورت و فوریت انکارناپذیر شرک ‌زدایی عمومی و ترویج عمومی نگاه توحیدی صحیح کاربردی می‌ نماید. بر اساس این منظومه، یک من بیشتر وجود ندارد و آن من خداست. در کل عالم وجود، تنها مالک قادر به ضرر و نفع رساندن فقط خداوند است و بس. انسان ‌ها نیز از هم جدا نیستند و هسته خدایی و من خدایی دارند و غیر خدا چیزی نیستند.

از دستاوردهای این موسسه که از سال ۱۳۸۴ شروع به فعالیت کرده است، می ‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • ایجاد تحول عمیق و سریع در زندگی انسان ‌ها.
  • ایجاد آرامش درونی فردی.
  • تقویت انسجام و همبستگی اجتماعی.
  • جامعه‌ سازی.
  • تشکیل جامعه مهدوی.
  • کاهش آسیب ‌های روانی-اجتماعی.
  • حل مسائل محلات آسیب‌ زای شهری.

زمینه ‌های ایجاد نهاد

زمینه‌ های موجود برای ایجاد نهادی بر اساس منظومه فکری توحید من به شرح زیر است:

  • مکتب توحیدی امام و رهبری و تدقیق و عملیاتی نمودن آن: استاد عبداللهی خوب سال‌ ها در زمینه تفکر توحیدی در قرآن و روایات مطالعه و تحقیق نموده و درنهایت به این نتیجه دست‌ یافته است که مادر همه خوبی ‌ها، توحید باوری و تفکر توحیدی است. ایشان این مهم را در مکتب توحیدی امام خمینی (ره) نیز می ‌یابد که در بیانات و سخنرانی‌ های ایشان و همین‌ طور در سیره رفتاری ایشان کاملا مشهود است. همچنین در تفکرات و بیانات مقام معظم رهبری (مدظله ‌العالی) توجه به توحید و تاثیرات مهم آن در زندگی را ملاحظه می ‌کند.
  • برآمده از فطرت انسانی بودن تفکر توحیدی و درنتیجه سریع به نتیجه رسیدنخداشناسی، از امور فطری انسان است و بدیهی و ضروری بوده و نیازمند استدلال نیست. علت موفقیت آرمان ‌شهر در معرفی، رواج و جذب افراد از گروه ‌های مختلف و با سلایق گوناگون فرهنگی، اجتماعی و سیاسی موفق این است که انسان ‌ها را به فطرت خود رجوع می ‌دهد و توحید درونی و فطری آن ‌ها را بیدار می ‌کند.
  • کاربردی بودن تفکر توحیدی در زندگی روزمرهتفکر توحیدی نوعی خاص از سبک زندگی و نگرش به جهان را ایجاد می ‌کند که فرد در ابعاد گوناگون زندگی خود، تاثیر و نقش آن را احساس می ‌نماید.

فرایند نهادینه ‌سازی

با توجه به زمینه‌ های موجود برای نهادسازی توحیدی و تجربه آرمان ‌شهر مهدوی شیراز، لازم است فرایندهای زیر در ایجاد نهاد، مدنظر قرار گیرد:

هویت ‌بخشی به اعضای آرمان‌ شهر

یکی از دلایل موفقیت آرمان ‌شهر در جذب افراد از طبقات و سلایق گوناگون فرهنگی و اجتماعی این است که در این موسسه به اعضای آرمان‌ شهر هویت بخشیده می ‌شود. این موضوع به ‌قدری اهمیت دارد که فرد مسیر زندگی ‌اش تغییر می ‌کند و با تفکر و نگرش توحیدی ابعاد مختلف زندگی خود را به‌پیش می ‌برد.

مکانیسم حمایت اجتماعی مستتر در منظومه توحید من

یکی از عواملی که در جذب افراد مختلف با تفاوت‌ های فرهنگی، دینی و اقتصادی ‌شان در آرمان ‌شهر مهدوی موثر واقع‌شده، حمایتی اجتماعی‌ است که از آن‌ ها در این موسسه صورت می ‌گیرد. این حمایت اجتماعی در خود منظومه فکری حاکم بر موسسه و همچنین مدیر و اعضای آن وجود دارد و هر فردی که به هر نحوی (از مشاوره گرفته تا آغاز فعالیت جدی) وارد این موسسه می ‌شود، به‌طور ضمنی متوجه این حمایت اجتماعی می ‌شود.

نبود سلسله ‌مراتب رسمی در آرمان ‌شهر

یکی از تفاوت ‌های اصلی آرمان ‌شهر با سایر نهادها و مجموعه ‌های فرهنگی این است که روابط و تعاملات در این موسسه بر اساس تفکر توحیدی «تو خودمی» صورت می‌ گیرد و هیچ‌گونه سلسله ‌مراتب خشک و رسمی بین مدیران و اعضای آن‌که اقتدار خاصی را برای افراد خاصی به همراه داشته باشد، دیده نمی‌ شود.

الگوهای رفتاری مدیران آرمان‌ شهر

در مصاحبه‌های صورت گرفته با افراد جذب ‌شده در آرمان ‌شهر، به طرز برخورد و رفتار محترمانه و کریمانه مدیران و اعضای اصلی اشاره ‌شده است.

وجود یک عالم با نگاه توحیدی و سابقه پژوهشی در این زمینه در راس مجموعه

یکی از نقاط مثبت و قابل ‌توجه آرمان ‌شهر، حضور یک عالم مسلط به نگاه و تفکر توحیدی است که سابقه چندین دهه کار پژوهشی در این زمینه دارد. پژوهش ایشان به‌طور تخصصی بر روی مباحث توحید و شرک و مسائل مرتبط به آن است.

جمع‌ بندی

برایند تجربه شیراز گویای امکان تحقق حل مسائل حاشیه شهر از طریق نگاه توحیدی و عملیاتی نمودن آن است. در این راستا، جهت ایجاد نهاد مربوطه، باید مواردی مانند هویت ‌بخشی به اعضای آرمان ‌شهر، برقراری حمایت اجتماعی، نبود سلسله مراتب رسمی در بین اعضا، مناسب بودن الگوهای رفتاری مدیران آرمان ‌شهر، و وجود یک عالم با نگاه توحیدی مدنظر قرار گیرد.

این مطالعه در اندیشکده پایا و توسط محسن جعفری در سال ۱۳۹۸ انجام شده است.

جامعه اندیشکده‌ها

افزودن دیدگاه جدید

About text formats

Restricted HTML

  • تگ‌های HTML مجاز: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.