اندیشکده راهبردی مطالعات جمعیت

د, 07/15/1398 - 16:34

اندیشکده راهبردی مطالعات جمعیت

تحولات جمعیتی دهه های اخیر جمعیت  ایران وپیامدهای آن ( بویژه مسائلی همچون  شدت کاهش رشد جمعیت ومسائل سالمندی،بحث مهاجرت ،حاشیه نشینی ،نیروی کار ،تامین اجتماعی ،بیماریهای مزمن و.... ) که منجر به تغییرات سیاست های جمعیتی در حال حاضر شده است باز گوکننده فوریت وضرورت توجه به مسئله جمعیت براساس اصول 14 گانه سیاست های ابلاغی جمعیتی ایران است.  وتاثیراتی که جمعیت بر عوامل اقتصادی ،اجتماعی، فرهنگی ،زیست محیطی و.. می گذارد ومتقابل تاثیراتی را از طریق این عوامل می پذیرد.حیاتی بودن آن را در برنامه های توسعه محرز کرده ونیاز به حساسیت صاحبنظران ، سازمانها وبرنامه ریزان را به مسئله جمعیت فراهم می دارد . والبته در سطح کلان عدم توجه به آن می تواند اقتدار ملی یک کشور را تحت تاثیر قرار دهد. زیرا هر ملتی انتظار دارد مسائل اش قبل از آنکه به یک بحران تبدیل شود توسط مراکز خاص شناسایی وسیاست سازی وتدبیر لازم در آن رابطه صورت گیرد . واندیشکده ها این نقش آفرینی را برعهده دارند.

 

[[{"fid":"7733","view_mode":"default","fields":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false},"type":"media","field_deltas":{"1":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false}},"link_text":null,"attributes":{"style":"height:466px; width:700px","class":"file-default media-element","data-delta":"1"}}]]

 

آنچه مسلم است . در حال حاضربا توجه به اینکه حدود 70 درصد جمعیت ما درسن فعالیت 15 تا 64 ساله هستند، کشور ما از نظر تعداد جمعیّت، میزان رشد سالانه و ساختار سنی در وضعیت مطلوب(عصر طلایی جمعیت ) قرار دارد اما چالش مهم از یک طرف مدیریت مناسب این ظرفیت بالقوه جمعیتی است تا آن را به یک تهدید مبدل نسازد . وچالش دیگر، شتاب کاهش باروری در دو دهه‌ اخیر است. که منجر به رسیدن باروری به کم‌تر از سطح جانشینی؛ یعنی میزان باروری کل کم‌تر از 2.1 فرزند شده است که در این زمینه باید برنامه‌ریزی و تسهیلات لازم به‌کار گرفته شود. 

 

فراگیربودن مسائل جمعیتی در سطح ملی، مناطق شهری و روستایی را در برگرفته به طوریکه براساس آخرین سرشماری ایران جمعیت مناطق روستایی با رشد منفی 0.7 مواجه شده است. درحالی که رشد جمعیت کل کشور 1.29 است کلانشهرها را با رشد بالای 2 درصد مواجه ساخته که بیش از یک سوم جمعیت این کلان شهرها را جمعیت حاشیه نشین تشکیل می دهند. آمایش سرزمینی تناسب توزیع جمعیتی و شاخص‌های آن را مناسب نشان نمی‌دهد و استان‌های محروم  رشد بالاتری از متوسط کشور را دارا هستند.

 

در این میان آسیب‌های اجتماعی روبه افزایش جمعیت بویژه اعتیاد، طلاق در کنار مسائل زیست محیطی و همزمان مسائل مربوط به کاهش فرزندآوری، تاخیر در سن ازدواج و مسئله افزایش سالخوردگی جمعیت و نیازهای تامین اجتماعی و بازنشستگی  رو به افزایش گستره ابعاد معضلات مرتبط با جمعیت را بازگو می نماید که تا اندازه زیادی فراگیر شده است.​

 

 

[[{"fid":"7718","view_mode":"default","fields":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false},"type":"media","field_deltas":{"2":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false},"3":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false}},"link_text":null,"attributes":{"style":"height:40px; width:45px","class":"file-default media-element","data-delta":"2"}}]]

اهمیت و ضرورت تاسیس اندیشکده :

 

 

اندیشکده به سازمان‌ها و مراکز ویژه برای تفکر و پژوهش گفته می شود که در حوزه های سیاست سازی، تصمیم سازی و تولید ایده بر مبنای اصول ایده پردازی، جمع اندیشی و مطالعات بین رشته ای می باشد.

 

یکی از عرصه‌های مهم سیاست‌سازی وآینده پژوهشی با رویکردی علمی ومبتنی بر تحولات دهه‌های اخیر و عوامل مداخله گر ، و روندهای آتی، مسائل جمعیتی درجهان است که کشورهای توسعه یافته جهان بیش از یک صدسال و به ویژه از دهه 1960 اقدام به تاسیس مراکز و اندیشکده‌هایی مطالعات جمعیتی و رشته و تخصص‌های مرتبط با آن به منظور سیاست‌سازی در سطح ملی و در سطح جهان نموده‌اند. که پیامدهای آن امروزه در این کشورها ودر سطح جهان مشهود است .

 

این سیاست سازی‌ها ابتدا در مسائل اقتصادی و به ویزه مسئله فقر، و به تدریج مسائل زیست‌محیطی، مطرح گردیده وضرورت اقدامات کنترل جمعیت از طریق نشست‌های بین‌المللی به ویژه به کمک بخش جمعیت سازمان ملل دنبال گردیده است .

 

از آنجا که تمامی این سیاست‌ها قادر نبوده است منافع کشورهای در حال توسعه را فراهم آورد و یا با ویژگی‌های اقتصادی، اجتماعی و به ویژه فرهنگی آنان تطابق لازم را نداشته و پیامدهای متفاوتی را ایجاد نموده است، امروزه ایجاد اندیشکده‌های جمعیت با رویکرد بومی ضمن بهره‌گیری از عقل بشری در جهت سیاست‌سازی و با نگاهی بین رشته‌ای و بهره‌گیری از اعضای هیات علمی، صاحبنظران ،ایده پردازان، نخبگان و مدیران اجرایی درکشور ما ایران نیز که تحت تاثیر تحولات جمعیتی و تغییرات زمینه‌ای آن از نظر اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و محیط‌زیست قرار دارد، اجتناب ناپذیر است.

 

تاسیس اندیشکده می‌تواند آینده روشن‌تری را با توجه به اجماع نخبگانی به منظور رفع نگرانی از تغییرات جمعیتی و با توجه به سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری که در 14 بند در سال 1393 اعلام گردید فراهم آورد  و سازمان‌های مختلف اعم دولتی وغیردولتی می‌توانند از دستاوردهای چنین مراکزی بهره‌مند گردند.

 

همچنین تعامل بین رشته‌ای در بین صاحب‌نظران و نخبگان را گسترش می‌دهد و علاوه بر آن، این مراکز با تولیدات خود دانش جمعیتی مردم را افزایش داده و در کنار سایر مراکز علمی و دانشگاهی، البته متمرکز بر راهبرد خود، به بومی و مردمی کردن علم جمعیتی می‌تواند کمک کند و آینده روشن‌تری را از طریق تحقیقات روندی ترسیم نماید.

 

[[{"fid":"7718","view_mode":"default","fields":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false},"type":"media","field_deltas":{"2":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false},"3":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false}},"link_text":null,"attributes":{"style":"height:40px; width:45px","class":"file-default media-element","data-delta":"3"}}]]

مشخصات : 

 

[[{"fid":"7734","view_mode":"default","fields":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false},"type":"media","field_deltas":{"4":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false}},"link_text":null,"attributes":{"style":"height:160px; width:700px","class":"file-default media-element","data-delta":"4"}}]]