اندیشکده زیست بوم و اقلیم استان گلستان
اندیشکده زیست بوم و اقلیم استان گلستان
استان گلستان در حدود 20369 کیلومتر مربع وسعت دارد که 1/3 وسعت کشور را به خود اختصاص داده است. قرار گرفتن استان در نوار سبز شمالی و داشتن جنگلهای هیرکانی باعث شده که از استانهای پرآب قلمداد شود. در صورتی که دارای دو اقلیم کاملاً متفاوت (جنوب کوهستانی با بارندگی حدود ۷۰۰ میلیمتر و شمال بیابانی و با بارندگی حدود ۲۰۰ میلیمتر ) است. در جوار مرزهای ایران و ترکمنستان در بخش مرزی داشلی برون گنبد کاووس سه پهنه آبی طبیعی (تالاب آلاگل ؛ تالاب آلماگل؛ تالاب آجیگل) در وسعتی بالغ بر ۳ هزار هکتار با عمق تقریبی 2 تا 4 متر در منطقه گرم و خشک با میانگین بارش سالانه کمتر از ۲۵۰ میلیمتر و تبخیر سالانه ۳ تا ۵ برابر میزان بارش وجود دارد.
[[{"fid":"7840","view_mode":"default","fields":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false},"type":"media","field_deltas":{"1":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false}},"link_text":null,"attributes":{"style":"height:385px; width:700px","class":"file-default media-element","data-delta":"1"}}]]
تالاب بین المللی گمیشان نیز با ۲۰ هزار هکتار وسعت در فهرست تالابهای ساحلی کشور، هم اکنون در وضعیت بحرانی قرار دارد. در استان متوسط بارش سالانه حدود ۹ میلیارد متر مکعب است که بیش از ۷۰ درصد آن تبخیر میشود تنها کمتر از ۳۰ درصد به عنوان منابع تجدیدپذیر باقی میماند که یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون متر مکعب به زمین نفوذ میکند.
بنابه گفته محققان اگر جوامعی تا ۴۰ درصد آب تجدیدپذیر در دسترس را استفاده کنند دارای تنش نیستند، آنهایی که بین ۴۰ تا ۶۰ درصد را استفاده کنند وارد تنش شدهاند و مصرف بیش از ۶۰ درصد بحران محسوب میشود.
در ایران حدود ۸۶ درصد آب تجدیدپذیر مورد بهرهبرداری قرار میگیرد و این رقم در استان گلستان حدود ۷۶ درصد است که متاسفانه استان گلستان در زمره استانهای بحرانی مناطق آب قرار دارد. تعداد قنوات استان گلستان ۳۵۰ رشته است که تنها ۱۵۰ رشته آن فعال است و ۲۶ میلیون مترمکعب یعنی معادل ۲ درصد آب زیرزمینی استان را استحصال میکند. تعداد زیادی از قنوات در سال های اخیر به علتهای مختلف مانند پایین افتادن سطح آب سفره آزاد، نگهداری نامناسب و یا ریزشهایی که داخل آن اتفاق افتاده و یا به علت توسعه شهری از حیز انتفاع خارج شده است. از مجموع ۳۶ هزار حلقه چاه حفر شده در استان ۱۶ هزار حلقه چاه غیر مجاز است که با توجه به اینکه این چاهها در آبخوان کم عمق و آزاد حفر شدهاند، سالانه حدود ۱۶۰ میلیون متر مکعب از آب زیرزمینی استان را استحصال میکنند که حدود 13 درصد آب استحصال شده از مخازن زیرزمینی استان را شامل شده و مجموع چاههای بخش کشاورزی ۹۴ درصد تعداد چاههای استان است. تعداد ۵۴۷ حلقه چاه حفرشده هفته شده بعد از سال ۱۳۸۵ در استان موجود است. بنابراین میتوان شوری آب و بیابانزایی را از جمله مهمترین نتایج برداشت آب چاههای غیر مجاز در استان بیان کرد.
[[{"fid":"7841","view_mode":"default","fields":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false},"type":"media","field_deltas":{"2":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false}},"link_text":null,"attributes":{"style":"height:865px; width:700px","class":"file-default media-element","data-delta":"2"}}]]
[[{"fid":"7718","view_mode":"default","fields":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false},"type":"media","field_deltas":{"3":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false},"6":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false}},"link_text":null,"attributes":{"style":"height:40px; width:45px","class":"file-default media-element","data-delta":"3"}}]]
ضرورت و اهمیت تاسیس اندیشکده:
از ۳۸ خطری که کشور را تهدید میکند ۱۹ خطر در استان گلستان وجود داشته که هفت خطر شامل (سیل، خشکسالی، حریق، بیابانزایی، فرسایش، حرکات تودهای، پسروی دریا، خشک شدن تالابها) در کلاس بحرانی قرار دارند. گلستان رتبه دوم سیلخیز ترین استان کشور را به خود اختصاص داده و بر اساس آمارهای سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور استان گلستان در دهه 30 شاهد هیچ سیلی نبوده است اما تعداد دفعات وقوع سیل ای استان از دهه ۴۰ تا ۸۰، به ترتیب: ۱۴ ، 1 ، 20، ۱۲۲ و ۱۹۰ مورد بوده است.
از ابتدای سال ۹۰ تا ۶ ماهه ابتدایی سال ۹۴ نیز به استان شاهد ۱۸۵ فقره بوده است از لحاظ تعداد حریق وقوع یافته در عرصههای منابع طبیعی در سی سال اخیر طبق آمار اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان متأسفانه آمار فزایندهای وجود دارد. از طرفی در سالهای اخیر استان گلستان هرساله بیش از ۱۰ مورد زمین لرزه داشته است.
[[{"fid":"7844","view_mode":"default","fields":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false},"type":"media","field_deltas":{"7":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false}},"link_text":null,"attributes":{"style":"height:491px; width:700px","class":"file-default media-element","data-delta":"7"}}]]
مسئله زیست محیطی استان گلستان شامل مسئله حریق در عرصههای منابع طبیعی، مسئله خشک شدن تالابها و در راس آن خلیج گرگان (میانکاله)، مسئله نوین گرد و غبار و ریزگردها در شمال استان گلستان و مسئله بحران آب و خشکسالی ناشی از تغییرات اقلیمی به عنوان تهدیدات جدی استان محسوب میشود و حساسیت اقلیم استان گلستان به حوادث طبیعی و همچنین تهدیدات ناشی از عملکرد انسانی و مدیریتی بسیار بالا بوده و نیاز به برنامهریزی و مدیریت این حوادث طبیعی و انسانی را بسیار ضروری ساخته است. معضلات اقلیمی و زیست محیطی در تقریبا اکثر مناطق استان و حتی استانهای مجاور فراگیر بوده و وقوع حوادث مختلف در نقاط مختلف استان موید این مطلب است و این امر ضرورت تاسیس اندیشکدهای جهت بررسی و ارائه راهکار را دوچندان میکند.
[[{"fid":"7718","view_mode":"default","fields":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false},"type":"media","field_deltas":{"3":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false},"6":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false}},"link_text":null,"attributes":{"style":"height:40px; width:45px","class":"file-default media-element","data-delta":"6"}}]]
مشخصات:
[[{"fid":"7845","view_mode":"default","fields":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false},"type":"media","field_deltas":{"8":{"format":"default","field_file_image_alt_text[und][0][value]":false,"field_file_image_title_text[und][0][value]":false}},"link_text":null,"attributes":{"class":"file-default media-element","data-delta":"8"}}]]